Mất ngủ là bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, người già nhưng hiện nay, mất ngủ còn gặp rất nhiều ở người trẻ tuổi, thanh niên. Mất ngủ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng đều ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe, sinh hoat, công việc và học tập của người bị mất ngủ.
- Biểu hiện của mất ngủ
Giấc ngủ ngon đóng vai trò rất quan trọng trong việc giúp cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi tái tạo năng lượng cho các hoạt động của các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ. Một người bình thường có thời gian ngủ trung bình khoảng 7 – 8 giờ mỗi đêm, hoặc có thể dao động từ 4 – 11 giờ. Một giấc ngủ có chất lượng là phải đáp ứng các yêu cầu cơ bản như: đủ giờ, đủ sâu và quan trọng là cảm thấy khoẻ khoắn, tỉnh táo khi thức dậy… . Thời gian ngủ trung bình của con người giảm dần theo tuổi tác..
Mất ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ với nhiều dạng thức khác nhau như khó đi vào giấc ngủ, không thể ngủ sâu giấc, tỉnh giấc nhiều lần trong đêm, thường xuyên thức dậy sớm dù ngủ chưa đủ giấc, không thể quay lại giấc ngủ bình thường,… Người bị mất ngủ còn cảm thấy mệt mỏi, uể oải sau khi thức dậy, thường xuyên buồn ngủ nhưng lại không thể ngủ được.
- Nguyên nhân gây mất ngủ ở người lớn tuổi
Mất ngủ được xem là bệnh thường gặp ở người lớn tuổi. Tuổi càng cao, chất lượng giấc ngủ càng giảm. Nguyên nhân là do:
- Suy giảm chức năng
Tuổi càng lớn, quá trình lão hóa càng diễn ra nhanh hơn dẫn đến suy giảm chức năng cơ thể. Đặc biệt, các tế bào thần kinh sẽ bị hủy hoại và giảm chức năng rất nhiều so với người trẻ tuổi. Chính vì vậy sẽ dẫn đến mất ngủ, suy nhược cơ thể, suy nhược thần kinh, suy giảm trí nhớ,…
- Các bệnh lý
Người cao tuổi khi mắc các nhiều bệnh lý sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc cân bằng giấc ngủ. Người cao tuổi hay mắc các bệnh về xương khớp như đau thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống,… gây ra những cơn nhức đau nhức vào nửa đêm gây khó ngủ, mất ngủ. Các căn bệnh khác như hen suyễn, viêm phổi, phế quản, đau dạ dày, viêm đại tràng, đại tiện nhiều về đêm, tiểu đường,… cũng khiến người cao tuổi mệt mỏi về đêm,… gây mất ngủ.
- Môi trường
Các yếu tố môi trường như ánh sáng, nhiệt độ, âm thanh,… đều có thể là nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Môi trường đầy tiếng ồn, nhiều người nói chuyện,sinh hoạt, nhà cửa chật chội, mất vệ sinh,.. sẽ làm cho chất lượng giấc ngủ giảm và gây mất ngủ.
- Chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý
Sử dụng trà, cà phê hay rượu bia vào buổi tối sẽ gây kích thích hệ thần kinh trung ương, gây ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giấc ngủ, gây mất ngủ.
Việc ăn uống không đủ chất, ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng dễ làm đầy bụng, khó tiêu, ợ nóng,… cũng làm ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
- Sử dụng các loại thuốc
Tác dụng phụ của các loại thuốc corticoid, nội tiết tố tuyến giáp, thuốc điều trị bệnh thần kinh hoặc trầm cảm, thuốc điều trị bệnh huyết áp, thuốc điều trị viêm khớp… có thể khiến người lớn tuổi mất ngủ.
Bên cạnh đó, việc sử dụng quá nhiều các loại thuốc ngủ, thuốc an thần để chữa mất ngủ sẽ gây nhờn thuốc và ,mẫn cảm với thành phần thuốc.
- Vì sao mất ngủ đang ngày càng trẻ hóa
Lối sống hiện đại, áp lực học tập, công việc và cuộc sống khiến mất ngủ ở người trẻ ngày càng phổ biến. Mất ngủ kéo dài sẽ gây căng thẳng, lo âu, suy kiệt sức khỏe, mất tập trung ảnh hưởng đến học tập, công việc… Những nguyên nhân gây mất ngủ ở người trẻ tuổi bao gồm:
- Áp lực học tập, công việc
Cuộc sống hiện đại, áp lực công việc, học tập ngày một lớn, khiến người trẻ thường xuyên đối mặt với stress…. làm hệ thần kinh luôn ở trạng thái kích thích, dẫn đến ảnh hưởng chất lượng giấc ngủ, gây mất ngủ.
- Thường xuyên sử dụng thiết bị công nghệ
Người trẻ thường có thói quen sử dụng thường xuyên các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính để giải trí vào ban đêm. Tuy nhiên, sóng điện từ, ánh sáng xanh phát ra từ các thiết bị điện tử là nguyên nhân gây hại cho hệ thần kinh, mắt và gây mất ngủ ở người trẻ.
- Sinh hoạt không có giờ giấc cố định
Cuộc sống của giới trẻ thường sôi động, lịch sinh hoạt thường không cố định; thói quen ăn uống, nghỉ ngơi không khoa học,… những điều này làm cho hormone Melatonin (hormone quyết định giấc ngủ) bị rối loạn, từ đó gây ra bệnh mất ngủ ở người trẻ.
- Chế độ ăn uống không hợp lý
Một số người trẻ có thói quen sử dụng các loại đồ uống như bia rượu, trà sữa, cà phê vào buổi tối trước khi ngủ. Điều này gây kích thích, khiến não bộ hưng phấn, tỉnh táo và dễ dẫn đến khó ngủ ngay sau đó. Không chỉ trước khi ngủ mà việc sử dụng quá nhiều chất kích thích vào ban ngày cũng có thể gây ra tình trạng mất ngủ, khó ngủ hoặc khiến giấc ngủ bị gián đoạn.
Ăn uống không lành mạnh làm tăng sinh các gốc tự do. Các gốc tự do này tấn công vào mạch máu, làm tổn thương thành mạch máu, gây xơ vữa, huyết khối làm hẹp động mạch, cản trở việc vận chuyển máu giàu oxy và dưỡng chất đến não làm cho cơ thể có thể gặp nhiều rối loạn, đặc biệt là mất ngủ.
Trên đây là những nguyên nhân gây nên tình trạng mất ngủ ở cả người lớn tuổi và người trẻ tuổi. Nếu bạn đang gặp tình trạng mất ngủ hoặc gặp một trong các nguyên nhân trên, hãy tìm cách cân bằng để có chất lượng giấc ngủ tốt hơn.
